ο Μάριο Λεσίνι, ένας από τους παλαιότερους Έλληνες ταχυδακτυλουργούς

Ένας από τους παλιούς Έλληνες ταχυδακτυλουργούς, ο Μάριος Λεούσης, με το καλλιτεχνικό όνομα  Μάριο Λεσίνι, 1926 - 2011

Ο Λεσίνι έβγαλε την ταχυδακτυλουργία από τις λαϊκές εκδηλώσεις, τα παζάρια κ.λπ. και την εκσυγχρόνισε. Φορούσε κοστούμι και παπιγιόν, ήταν από τους πρώτους περιστεράδες και τραπουλάδες. Άνοιξε το δρόμο στους νεότερους ταχυδακτυλουργούς. Έλαμψε μεταπολεμικά σε καμπαρέ, σε θέατρα, στη Μάντρα του Αττίκ, στο Πεδίο του Άρεως, έκανε περιοδείες στο εξωτερικό. 'Εζησε τις παλιές καλές εποχές των ταχυδακτυλουργών, ενώ είχε γίνει ανάρπαστος στα πάρτυ της εποχής, που δούλευε ακόμα ως ερασιτέχνης (εραστής της τέχνης) .

Για τον Λεσίνι, πάντως, η ταχυδακτυλουργία, «ήταν μια καλή επαγγελματική πορεία», η οποία του έβγαζε «όχι μόνο ένα καλό μεροκάματο, αλλά και καλά λεφτά», όπως είχε εξομοληγηθεί στο παρελθόν σε φίλους και συναδέλφους.

Χάρι Χουντίνι – Ο «μάγος» τών αποδράσεων

 όνομά του, έγινε συνώνυμο με την λέξη «μάγος». Ειδικότητά του; Οι αποδράσεις, τις οποίες τελειοποίησε σε μέγιστο βαθμό. Έμεινε στην ιστορία κι ως ο «βασιλιάς τών χειροπέδων».

Ο Χάρι Χουντίνι (Harry Houdini), γεννήθηκε στην Βουδαπέστη τής τότε Αυστρουγγαρίας, στις 24 Μαρτίου 1874. Το πραγματικό του όνομα ήταν Έριχ Βάις (Ehrich Weiss). Ήταν το τέταρτο παιδί από τα συνολικά επτά, του ραβίνου Μάγιερ Βάις (Mayer Samuel Weiss) και τής Σεσίλια Στάινερ (Cecelia Steiner), οι οποίοι μετανάστευσαν οικογενειακώς στις Ηνωμένες Πολιτείες τον Ιούλιο τού 1878. Έζησαν αρχικά στο Γουαϊσκόνσιν, όπου από το 1907, ο Χουντίνι ισχυρίζονταν ότι εκεί γεννήθηκε.

Εκεί, ο νεαρός Έριχ θα κάνει διάφορες δουλειές (πωλούσε εφημερίδες, γυάλιζε υποδήματα κ.α.), ασχολούμενος ταυτόχρονα και με τον αθλητισμό (τρέξιμο, γυμναστική και κολύμπι), έως ότου θα δει το πρώτο «μαγικό» από έναν ταχυδακτυλουργό. Η επίδραση που δέχθηκε ήταν ισχυρή. Έχει ήδη επιλέξει τον δρόμο του. Σε ηλικία μόλις εννέα ετών, κάνει την πρώτη του δημόσια εμφάνιση, αυτοπακαλούμενος σαν «Έριχ: Ο πρίγκιπας τού ανέμου», επιδιδόμενος σε τεχνάσματα με παιχνιόχαρτα. Σε ηλικία δεκαπέντε ετών, επηρεαζόμενος από τον Γάλλο «μάγο» Ζαν Χουντίν (Jean Eugène Robert-Houdin), ο οποίος θεωρείται «πατέρας» τής σύγχρονης ταχυδακτυλουργίας κι έμεινε γνωστός ως ο «βασιλιάς της τράπουλας», ο Έριχ Βάις, αλλάζει το επώνυμό του Χουντίνι. Το «ι», στο τέλος, το πρόσθεσε επειδή ένας φίλος του, τού είπε (λανθασμένα), πως στα γαλλικά σημαίνει «σαν τον Χουντίν», δηλαδή μεγάλος μάγος σαν τον Χουντίν. Το «Χάρι», σύμφωνα με τον ίδιο τον Χουντίνι, το «δανείστηκε», από έναν άλλο «μάγο» τής εποχής του, τον Χάρι Κέλαρ (Harry Kellar).

Το 1891, ο Χουντίνι ασχολείται επαγγελματικά πλέον με την «μαγεία». Ξεκινά, εστιάζοντας αρχικά σε τεχνάσματα με παιγνιόχαρτα, με παραστάσεις στον δρόμο και στο τσίρκο ως «Ο άνθρωπος τού ανέμου». Η επιτυχία όμως δεν ήταν η προσδοκώμενη…

Αρχίζει να προσανατολίζεται σε διαφορετικούς τομείς τής «μαγείας» και επικεντρώνεται στις αποδράσεις, έχοντας συνεργάτη τον αδελφό του Θίοντορ (περισσότερο γνωστός ως «Ντας» ή «Χαρντίν»), τον οποίον θα αντικαταστήσει στην συνέχεια με την σύζυγό του -χορεύτρια και τραγουδίστρια- Μπέατρις Ράνερ (Wilhelmina Beatrice Rahner), που γνώρισε το 1894. Η «Μπες» θα αποτελέσει την μόνιμη συνεργάτιδά του στην υπόλοιπη σταδιοδρομία του και στις περιοδείες που έκαναν για τριάντα περίπου χρόνια σε Αμερική κι Ευρώπη.

Η πορεία του θα είναι εκρηκτική. Βελτιώνοντας τις τεχνικές του σε υπέρτατο βαθμό, αποδρά μέσα από σχοινιά, αλυσίδες και ζουρλομανδύες, άλλοτε εύκολα κι άλλοτε δύσκολα. Καθώς διάφοροι μιμητές του, επιδρούσαν μειωτικά στην φήμη του και λειτουργούσαν ανταγωνιστικά, έκανε τα τεχνάσματά του όλο και πιο δύσκολα. Στα μεγάλα του κατορθώματα, περιλαμβάνονται, η απόδραση από την φυλακή Γούντστοκ τού Ιλινόις (κι από άλλες στην συνέχεια), όπου αλυσοδέθηκε γυμνός μέσα σε ένα κλειδωμένο κελί· η απόδραση από σιβηρικό βαγόνι-φυλακή (το οποίο όπως λέγεται είχε ένα και μόνο κλειδί)· η απόδραση από τις χειροπέδες τής Σκότλαντ Γιαρντ· η απόδρασή του το 1913 -και ίσως η πιο γνωστή- από γυάλινο θάλαμο γεμάτον με νερό, στο οποίον κρεμόταν ανάποδα απ’ τα πόδια και βυθιζόταν μέσα («κινέζικο μαρτύριο τού νερού»)· η απόδρασή του, το 1917, από τάφο βάθους δύο περίπου μέτρων όπου τον είχαν θάψει χωρίς φέρετρο («άκρως επικίνδυνη» και κατά τον ίδιο τον Χουντίνι, που λίγο έλειψε να χάσει τη ζωή του, αν και επανέλαβε αυτού τού είδους την απόδραση σε διάφορες παραλλαγές) κ.ά. Το 1919, στην Νέα Υόρκη, θα βάλει στον κατάλογο των επιτυχιών του και την εξαφάνιση από τα μάτια τού κοινού, ενός…ελέφαντα μαζί με τον εκπαιδευτή του.

Παράλληλα με την σταδιοδρομία του ως «μάγος», ο Χουντίνι έπαιξε και στον βωβό κινηματογράφο, πρωταγωνιστώντας σε έξι ταινίες, αποτελώντας μάλιστα κι έναν απ’ τους πιο ακριβοπληρωμένους ηθοποιούς τής εποχής του.

Ο Χουντίνι είχε πάθος με την τεχνολογία και τον γοήτευαν οι πτήσεις με αεροπλάνο. Έγινε γνωστός μάλιστα ως ο άνθρωπος που έκανε την πρώτη πτήση με το αεροπλάνο του, που πραγματοποιήθηκε στην Αυστραλία, το 1910. Στην πραγματικότητα, είχε χάσει την πρωτιά, μόλις μια μέρα πριν την δική του πτήση, από άλλον πιλότο που δεν έγινε ευρέως γνωστή. Ο Χουντίνι όμως φέρθηκε έξυπνα, καλώντας τούς δημοσιογράφους κι έτσι καθιερώθηκε μέσω τού τύπου, στην συνείδηση τού κόσμου, ως ο πρώτος που πέταξε πάνω από την Αυστραλία με αεροπλάνο.

Έγινε διάσημος και σ’ αυτό βοήθησε πολύ και η έξυπνη διαφημιστική προώθηση, που συνετέλεσε εν πολλοίς στην δημιουργία τού μύθου, καθώς και οι δημόσιες σχέσεις που έντεχνα καλλιεργούσε. Ο κόσμος λάτρευε τον Χουντίνι, ενώ δεν ήταν λίγοι εκείνοι που τού απέδιδαν υπερφυσικές δυνάμεις και ιδιότητες. Ο ίδιος, απέρριπτε αυτές τις φήμες κι έλεγε πως τα «μαγικά» του εξηγούνται με την λογική. Ως σκεπτικιστής μάλιστα, είχε εξαπολύσει μια διαρκή επίθεση εναντίων τών τσαρλατάνων πνευματιστών και μελλοντολόγων (μέντιουμ) και τών «μάγων» που εξαπατούσαν τον κόσμο, ανακαλύπτοντας κι αποκαλύπτοντας τα τεχνάσματα που χρησιμοποιούσαν. Προχωρούσε δε και στον δημόσιο εξευτελισμό τους, με έναν πρωτότυπο τρόπο: Μοίραζε δωρεάν εισιτήρια σε διάφορους πνευματιστές, οι οποίοι προσερχόμενοι στις παραστάσεις του, διαπίστωναν ότι ανάμεσα στα άλλα «μαγικά» του, ο Χουντίνι είχε εντάξει στο πρόγραμμά του και την αποκάλυψη των τεχνασμάτων που χρησιμοποιούσαν οι πνευματιστές για να εξαπατούν τούς αφελείς.

Ο Χάρι Χουντίνι, θα πέσει τελικά, θύμα τής αυτοπεποίθησής του και θα προκαλέσει τον θάνατό του, μ’ έναν μάλλον ασυνήθιστο τρόπο. Επισκεπτόμενος, το 1926, ένα πανεπιστήμιο στο Μόντρεαλ τού Καναδά, προκάλεσε τους φοιτητές να τον χτυπήσουν όσο πιο δυνατά μπορούσαν στην κοιλιακή χώρα, θέλοντας ν’ αποδείξει ότι αντέχει και το πιο δυνατό ανθρώπινο χτύπημα (αυτού τού είδους η πρόκληση, αποτελούσε συνήθως μέρος των παραστάσεών του και γίνονταν για διαφημιστικούς λόγους). Ανταποκρινόμενος στην πρόκληση αυτή, ένας φοιτητής, ονόματι Γκόρντον Γουάιτχεντ (J. Gordon Whitehead), του καταφέρνει πολλαπλά χτυπήματα, πριν προλάβει να προετοιμαστεί κατάλληλα ο Χουντίνι και τον σωριάζει κάτω. Οι μοιραίες καθοριστικές λεπτομέρειες που αγνοούσε ο Χουντίνι, είναι ότι είχε πρόβλημα η σκωληκοειδίτιδά του και ο Γουάτχεντ ήταν επαγγελματίας…πυγμάχος. Ο Χουντίνι απέφυγε την ιατρική περίθαλψη και συνέχιζε τις εμφανίσεις του παρ’ ότι πονούσε. Λίγες μέρες αργότερα η κατάστασή του επιδεινώθηκε. Στην τελευταία του παράσταση, στις 24 Οκτωβρίου 1926, στο Ντιτρόιτ τού Μίτσιγκαν, ανέβηκε στην σκηνή με 40° πυρετό. Στο μέσον λιποθύμησε, αλλά μόλις συνήλθε, συνέχισε μέχρι τέλους, όταν και πάλι κατέρρευσε. Στην συνέχεια διακομίσθηκε στο νοσοκομείο. Χειρουργήθηκε και τού δόθηκαν οκτώ ώρες περιθώριο ζωής. Τελικά, άντεξε έως τις 31 Οκτωβρίου 1926, οπότε και πέθανε, σε ηλικία 52 ετών. Επίσημη αιτία θανάτου, η περιτονίτιδα που προκλήθηκε από ένα σπασμένο πλευρό, αν και όπως λέγεται, ο πόνος τού σπασμένου πλευρού απλά κάλυπτε αυτόν τής σκωλικοειδίτιδας.

Ταχυδακτυλουργία & υγεία 

Ταχυδακτυλουργία για καλύτερη λειτουργία του εγκεφάλου

Οι περίπλοκες δραστηριότητες, όπως για παράδειγμα η ταχυδακτυλουργία, προκαλούν σημαντικές αλλαγές στη δομή του εγκεφάλου. 
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του πανεπιστημίου της Οξφόρδης, όσοι εκπαιδεύονται στα ταχυδακτυλουργικά κόλπα εμφανίζουν αυξημένο όγκο της λευκής ουσίας, δηλαδή των νευρικών αξόνων που συνδέουν τους νευρώνες μεταξύ τους και επιτρέπουν την επικοινωνία μεταξύ διαφορετικών περιοχών του εγκεφάλου.  

Η ερευνητική ομάδα από την τμήμα Κλινικής Νευρολογίας του πανεπιστημίου της Οξφόρδης, μελέτησε 24 υγιείς νεαρούς ενήλικες, εκ των οποίων κανένας δεν ασχολούνταν με την ταχυδακτυλουργία. 

Οι εθελοντές χωρίστηκαν σε δυο ισάριθμες ομάδες. Στην πρώτη ομάδα οι συμμετέχοντες παρακολουθούσαν μαθήματα ταχυδακτυλουργίας για έξι εβδομάδες και έκαναν μισάωρη πρακτική καθημερινά ενώ στην δεύτερη ομάδα οι εθελοντές συνέχιζαν να κάνουν τις δραστηριότητες που έκαναν. 

Όσοι ανήκαν στην πρώτη ομάδα, μετά το τέλος της εκπαίδευσής τους είχαν την ικανότητα να κάνουν τουλάχιστον δυο κύκλους του κλασικού παιχνιδιού που κάνουν οι ταχυδακτυλουργοί με τις τρεις μπάλες.

Χρησιμοποιώντας μαγνητικές τομογραφίες πριν και μετά τη μελέτη, οι ερευνητές κατέγραψαν τις κινήσεις των μορίων νερού στους ιστούς του εγκεφάλου των εθελοντών. 

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, οι εθελοντές που εκπαιδεύονταν στην ταχυδακτυλουργία εμφάνιζαν 5% αύξηση στην λευκή ουσία και στο οπίσθιο τμήμα του εγκεφάλου που ονομάζεται ενδοβρεγματική αύλακα. Παρότι καταγράφηκαν διαφορές στην ικανότητα των εθελοντών να κάνουν ταχυδακτυλουργικά κόλπα, ωστόσο όλοι όσοι είχαν εκπαιδευτεί εμφάνιζαν αλλαγές στην περιοχή της λευκής ουσίας. 

Σύμφωνα με τους ερευνητές, μεγαλύτερη σημασία έχει ο χρόνος εκπαίδευσης και εξάσκησης και όχι οι ικανότητες ταχυδακτυλουργίας που τελικά απέκτησαν οι εθελοντές. 

«Μελοντικές έρευνες πρέπει να εξετάσουν εάν τα αποτελέσματα της μελέτης αντικατοπτρίζουν τις αλλαγές στο σχήμα ή τον αριθμό των νευρικών ινών ή την ανάπτυξη της μυελίνης που περιβάλλει τις ίνες. Σε κάθε περίπτωση πάντως, δεν πρέπει όλοι να ξεκινήσουμε να εκπαιδευόμαστε στην ταχυδακτυλουργία προκειμένου να βελτιώσουμε τη δομή του εγκεφάλου μας. Εμείς επιλέξαμε την ταχυδακτυλουργία καθώς πρόκειται για μια σύνθετη και δύσκολη προς εκμάθηση δραστηριότητα» σχολιάζει η επικεφαλής της μελέτης δρ. Heidi Johansen- Berg.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, σε βάθος χρόνου και κατόπιν περισσότερης μελέτης, θα μπορούσαν να δημιουργηθούν νέα θεραπευτικά σχήματα για νευρολογικές παθήσεις όπως σκλήρυνση κατά πλάκας. 

Οφθαλμαπάτες (Optical illusions)

Η όραση και η επεξεργασία της στον εγκέφαλο στηρίζεται στην αποτύπωση του ειδώλου στον αμφιβληστροειδή χιτώνα και την ευθύγραμμη πορεία του φωτός. Αξιοσημείωτο είναι ότι δε βλέπουμε τις ίδιες τις ακτίνες φωτός και τη διαδρομή τους, αλλά το είδωλο που σχηματίζουν στον αμφιβληστροειδή χιτώνα. Υπάρχουν, όμως, μερικά φαινόμενα οπτικής, στα οποία δεν ισχύει η ευθύγραμμη πορεία του φωτός, ή το είδωλο στον αμφιβληστροειδή είναι παραπλανητικό. Τότε η όραση ξεγελιέται και βλέπονται αντικείμενα ή φαινόμενα που στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν, τα οποία ονομάζονται οφθαλμαπάτες. Υπάρχουν πολλές οφθαλμαπάτες, οι οποίες αφορούν όμοια σχήματα, αδυναμίες του προοπτικού σχεδίου, υιοθέτηση των χρωμάτων του περιβάλλοντος, μοτίβα, γρήγορη εναλλαγή σχεδίων, αλλαγή μέσου διάδοσης του φωτός και άλλα. Τέτοιες τεχνικές εφαρμόζονται στη φύση από τα θηράματα για να παραπλανήσουν την όραση των θυτών τους. Συνήθως, χρωματίζουν το δέρμα τους με χρώματα και σχέδια που μοιάζουν στο περιβάλλον τους, ώστε να συγχέονται με αυτό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο χαμαιλέοντας. Δύο χαρακτηριστικές ανθρώπινες οφθαλμαπάτες είναι η οφθαλμαπάτη με το αγγείο και η οφθαλμαπάτη της ερήμου. Στην πρώτη απεικονίζεται ένα ακαθόριστο σχήμα που μπορεί να είναι αγγείο ή δύο άνθρωποι. Η άλλη συμβαίνει στην έρημο. Λόγω υπερβολικής ακτινοβολίας ο αέρας δεν έχει παντού την ίδια θερμοκρασία, ώστε οι ακτίνες φωτός να κάμπτονται. Έτσι, μερικές γαλάζιες ακτίνες από τον ουρανό φτάνουν στα μάτια του παρατηρητή από κάτω. Ο τελευταίος νομίζοντας πως το φως έρχεται ευθύγραμμα βλέπει λίμνες και οάσεις στη μέση της ερήμου.

Η ιστορία της ταχυδακτυλουργίας

Τι οφθαλμαπάτη είναι αυτή που διαταράσσει τη διαχωριστική γραμμή της αληθινής πραγματικότητας και σε πάει στο φανταστικό; Μήπως είναι επιτακτική ανάγκη να διευρυνθεί και να θεμελιωθεί η αληθινή υπόσταση της όρασης ξανά; Και πώς τα καταφέρνει αυτός ο άνθρωπος όλα αυτά; Είναι προικισμένος από τη φύση με ειδικά χαρίσματα; Έχει εγκεφαλικές δυνάμεις για την επίτευξη των κατορθωμάτων του; Σωματική δεν έχει, είναι ίδιος με εμάς. Τέλος πάντων πρέπει να μας δώσει κάποιος μια εξήγηση για όλα αυτά. Στη σημερινή εποχή όλα τα παραπάνω τα παρουσιάζει ο ΤΑΧΥΔΑΚΤΥΛΟΥΡΓΟΣ. Διεθνώς έχει επικρατήσει η λέξη ΜΑΓΟΣ (magician). Τι είναι όμως ο ταχυδακτυλουργός και τι είναι η ταχυδακτυλουργία;
Ο ταχυδακτυλουργός είναι ένας χαρισματικός καλλιτέχνης διασκεδαστής και η ταχυδακτυλουργία είναι τέχνη. Ο ταχυδακτυλουργός εκμεταλλεύεται τους φυσικούς νόμους, τις ιδιότητες της χημείας, του φωτός, του ήχου και με συνδυασμό τεχνικής εξάσκησης και θεατρικής σπουδής, παρουσιάζει αυτό το θέαμα που σε πείθει για το αδιανόητο, το ακατόρθωτο, το υπερφυσικό, με μοναδικό στόχο και σκοπό την ψυχαγωγία. 
Η εμφάνιση των πρώτων ταχυδακτυλουργών και μαζί τους η τέχνη του ταχυδακτυλουργού, χάνονται στα βάθη των αιώνων και πιθανότατα ξεκίνησε μέσα από τα αρχαία ιερατεία. Αυτό βγαίνει ως συμπέρασμα, γιατί αφότου το ανθρώπινο γένος οργανώθηκε σε κοινωνίες, συναντούμε δύο φορείς να προσπαθούν να κυριαρχήσουν επί των λαών. Το κράτος-εξουσία και το ιερατείο-θρησκεία. Στις πρωτόγονες φυλές, την ηγεσία, την εξουσία και τη θρησκεία την κατείχαν ένας, ο ΜΑΓΟΣ. Ακόμα κι όταν ήταν διαχωρισμένες, ο μάγος και αργότερα τα ιερατεία, είχαν ανέκαθεν μεγάλη επιρροή και σεβασμό από την εξουσία και σχεδόν πάντα είχαν μια θέση συμβούλου δίπλα στους βασιλιάδες και αρχηγούς.
Πολλές φορές αυτοί οι παντοδύναμοι ιερείς, για να γίνουν πιστευτοί ή για να μπορέσουν να επηρεάσουν αποφάσεις ή ως εντολοδόχοι της εξουσίας, πραγματοποιούσαν «μαγικές επιδείξεις», βασισμένες σε τρικ τεχνικής ή τεχνολογικής προέλευσης.
Ο χαρακτήρας τους ήταν θρησκευτικός και σκοπός τους ο εντυπωσιασμός για την ευκολότερη παραδοχή της τότε κυρίαρχης δοξασίας και της ανετότερης επίτευξης των σκοπών του ιερατείου. Οι μηχανικές κατακτήσεις της αρχαιότητας και μάλιστα στον τομέα του αυτοματισμού, χρησιμοποιήθηκαν κατά κόρον από τα ιερατεία για λόγους εντυπωσιασμού. Πόρτες ναών άνοιγαν μόνες τους, αγάλματα μιλούσαν ή έβγαζαν φωτιές από το στόμα τους, άνθρωποι οδηγούνταν σε υπόγειες εγκαταστάσεις για να «συναντηθούν» με τους νεκρούς.
Ο έλεγχος της κατάστασης ξεφεύγει από τα ιερατεία και οι «ξύπνιοι»της εποχής άρπαξαν την ευκαιρία και άνοιξαν έναν καινούργιο δρόμο στην ιστορία της ταχυδακτυλουργίας. Έτσι σιγά σιγά δημιουργήθηκε μια νέα κατηγορία, αυτή των «θαυματοποιών», οι οποίοι εξασκήθηκαν στην παρουσίαση θεάματος για ψυχαγωγία και έτσι έβγαζαν το ψωμί τους. 
Όλα αυτά συνέβαιναν σε όλους τους τότε αναπτυγμένους πολιτισμούς από τα βάθη της Ασίας, (Χαλδαίους κ.τ.λ.) στην Αίγυπτο αλλά και στην αρχαία Ελλάδα. Έτσι σιγά σιγά η εξέλιξη έφερε την τέχνη του ταχυδακτυλουργού-θαυμα­τοποιού.